Wanneer Liza aanbelt en even later de huisdeur opengedaan wordt, kijken de kersverse vader en zij elkaar wat taxerend aan. Hij doet een anderhalve-meter-stap naar achteren om haar binnen te laten, waarna Liza hem van een afstand feliciteert. Hij is zojuist vader geworden van zijn eerste kind. Geen handdruk, wel een nadrukkelijke afstand. Ongemakkelijk, ongebruikelijk, maar nu ook noodzakelijk.
‘Op deze manier begint nu mijn tijd als kraamverzorgende. Afstandelijk, terwijl de eerste tijd na de geboorte van een baby juist zo’n intieme periode is. Ik heb het gevoel dat ik nu bij elk gezin met
een 1 – 0 achterstand begin’, aldus Liza.
Niet alleen voor Liza is dit een lastige start, maar vooral voor het kersverse gezin, waar dit kindje zo welkom is. Waar de nieuwbakken grootouders vol blijdschap hun kleinkind knuffelden en hun eigen kind in deze periode met raad en daad steunden, blijven zij nu weg en bewonderen ze hun kleinkind digitaal. Het ontbreken van de vertrouwde en extra handen van bijspringende (groot-)ouders, hakt er bij de jonge ouders behoorlijk in. ‘Een kind wordt ook in een familie, in een vriendenkring, in een gemeenschap geboren en die laten zich nu uit veiligheidsoverwegingen niet zien. In elk geval niet wanneer ik er ben. In de envelop met het geboortekaartje zit nu een extra briefje, waarop staat dat het gezin wegens de pandemie geen bezoek ontvangt’, vertelt Liza met een verdrietige blik in haar ogen.
Het werken in een gezin met een pasgeboren baby is op veel manieren veranderd. Kraamverzorgenden nemen extra hygiënemaatregelen; ze dragen bij alles wat ze doen handschoenen en wassen gedurende de dag ontelbaar keer hun handen. Bij elke handeling die ze uitvoeren proberen ze fysieke afstand te houden, maar dat is natuurlijk niet altijd mogelijk. De controles bij de moeder of het assisteren bij de borstvoeding, dat gaat nou eenmaal niet op afstand. De verloskundige, die eerder drie tot vier keer per week langskwam, heeft nu telefonisch contact met Liza en de kraamvrouw. Liza kijkt in deze periode ook met de ogen van de verloskundige naar de moeder en moet extra goed communiceren wat ze ziet en beslissen waar ze de raad van de verloskundige voor nodig heeft. Dat legt een extra druk op haar. ‘En voor ouders is het moeilijk omdat zij wel een band met de verloskundige hadden opgebouwd en nog niet met mij.’ Ook de standaard onderzoeken in de week na de geboorte, zoals de gehoortest en hielprik, lopen nu anders. De gehoortest is uitgesteld. De gegevens die voor de hielprik nodig zijn, worden telefonisch verzameld, zodat afnemen van de hielprik, de dag daarna in vijf minuten gedaan is. Het contact met ouders en kind ademt op zo’n moment iets compleet anders: waar eerst een half uur tijd gemaakt werd om contact te maken, zaken uit te leggen en te luisteren, is het bezoek nu ultra kort en puur functioneel.
‘Alles bij elkaar heeft dat een enorme invloed op de ouders van de pasgeborene’, vertelt Liza, ‘Ouders belanden niet in het warme bad wat ze zich hadden voorgesteld en voelen zich vooral bang en onzeker. Ik praat veel met de ouders, de hele dag door. Ouders zoeken veel steun, ze missen de vertrouwde aanwezigheid van mensen die dicht om hen heen staan en waar ze hun verhaal mee kunnen delen. De kraamvrouwen huilen echt meer dan voor de pandemie. Hun instinct staat op maximale bescherming en nu dreigt er zo’n akelig en onzichtbaar virus. Ouders zijn gespannen en de emoties lopen snel hoog op. Dat is echt naar en bepaald geen roze wolk’, vervolgt Liza.
Ook voor haar begint het werk echt pittiger te worden. ‘Ouders zijn zonder uitzondering emotioneler en ik schakel zelf moeilijker af omdat ik mijn vrienden en collega’s niet kan zien. Door de pandemie blijf ik twee halve dagen langer bij elk gezin, om hen extra gerust te stellen en een duwtje in de rug te geven. Uiteindelijk is het toch de bedoeling dat ze voldoende zelfvertrouwen hebben om het na mijn vertrek zelf te doen. Ook moet ik keuzes maken, die in deze periode lastig zijn. Als de baby ’s nachts erg heeft gehuild en de ouders erg moe zijn, leg ik de baby normaal gesproken ’s middags in de woonkamer zodat de ouders even bij kunnen tanken. Dat is nu tegen de richtlijnen. Maar wat is dan wijsheid? Rustige ouders hebben een rustgevende invloed op hun baby. Dit soort keuzes frustreren me, ik weet dat het onder normale omstandigheden allemaal zoveel beter kan. Zoveel makkelijker en liefdevoller.’
Liza wordt door haar werkgever goed op de hoogte gehouden over alles wat met corona en haar werk te maken heeft. De (digitale) deur staat altijd voor haar open wanneer zij vragen of behoefte aan contact heeft en dat is fijn.
‘Ondanks deze ingewikkelde periode, doe ik mijn uiterste best om ervoor te zorgen dat het voor de ouders een fijne tijd is. Ik zoek met hen de leuke momenten op, want die zijn er natuurlijk ook. Ik heb er extra verantwoordelijkheden bij en ik vind het echt pittig dat ouders zo emotioneel zijn. En toch weet ik mezelf goed staande te houden en daar ben ik best trots op!’
april, 2020